اشعاری از حافظ ، آیة الله شیخ محمد حسین اصفهانی و فؤاد کرمانی در مدح پیامبر أکرم
بسم الله الرحمن الرحیم
شعری از حضرت حافظ در مدح پیامبر أکرم (صلی الله علیه وآله وسلم)
|
ستارهای بدرخشید و ماه مجلس شد |
دل رمیده ما را رفیق و مونس شد | |
|
نگار من که به مکتب نرفت وخط ننوشت |
به غمزه مسله آموز صد مدرس شد | |
|
به بوی او دل بیمار عاشقان چو صبا |
فدای عارض نسرین و چشم نرگس شد | |
|
به صدر مصطبهام مینشانداکنون دوست |
گدای شهر نگه کن که میر مجلس شد | |
|
خیال آب خضر بست و جام اسکندر |
به جرعه نوشی سلطان ابوالفوارس شد | |
|
طربسرای محبت کنون شود معمور |
که طاق ابروی یار منش مهندس شد | |
|
لب از ترشح می پاک کن برای خدا |
که خاطرم به هزاران گنه موسوس شد | |
|
کرشمه تو شرابی به عاشقان پیمود |
که علم بیخبر افتاد و عقل بیحس شد | |
|
چو زر عزیز وجود است نظم من آری |
قبول دولتیان کیمیای این مس شد | |
|
ز راه میکده یاران عنان بگردانید |
چرا که حافظ از این راه رفت و مفلس شد |
اشعار مرحوم آیت الله شیخ محمد حسین غروی اصفهانی(کمپانی)
فی مدیحة سیدالکائنات و اشرف الموجودات سیدالمرسلین
و خاتم النبیین صلی الله علیه و آله و سلم
(چهارده بند)
بند اول
ای خاک ره تو خطۀ خاک پاکی ز تو دید عالم پاک
آشفتۀ موی تست، انجم سرگشتۀ کوی تست افلاک
ای بر سرت افسر «لعمرک» وی زیب برت قبای لولاک
تاج سرت افسر لعمرک تشریب برت قبای لولاک
زیب سرت افسر لعمرک دیبای برت قبای لولاک
ای رهبر و رهنمای گمراه وی هادی وادی خطرناک
عالم ز معارف تو واله تو نغمه سرای «ما عرفناک»
یا أعظم صورة تجلّی فیها الله،ما أدقّ معناک!
دامان جلالت ای شهنشاه هرگز نفتد بدست ادراک
ای بنده و مدح چون تو شاهی؟ حاشاک از اینمدیحه حاشاک
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند دوم
ای مظهر اسم اعظم حق مجلای اتم و نور مطلق
ای نور تو صادر نخستین وی مصدر هر چه هست مشتق
ایعقل عقول و روح ارواح وی اصل اصول هر محقق
ایشمس شموس و نور انوار وی اعظم نیرات و اشرُق
ای فاتحۀ کتاب هستی هستی زتو یافته است رونق
در سیر تو ای نبیّ ختمی ذوالغایه بغایه گشت ملحق
ای آیه ای از محامد تست قرآن مقدّس مصدِّق
وصف تو بشعر در نگنجد دریا نرود میان زورق
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند سوم
ای اصل قدیم و عقل اقدم وی حادث با قدیم توأم
در رتبه توئی حجاب اقرب بودی تو نبی و در گل آدم
طغرای صحیفۀ وجودی هر چند توئی کتاب محکم
با عزم تو چیست ایخداوند قدر قدر و قضای مبرم؟
ملک و ملکوت در کف تست چون خاتمی ای نبی خاتم
از لطف تو شمه ایست فردوس وز قهر تو شعله ای جهنم
قد ملک است دربرت راست پشت فلکست در درت خم
قهم خرد و زبان گویا در وصف تو عاجزند وابکم
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلفت الافلاک
بند چهارم
ای صاحب وحی و قلب آگاه دارای مقام «لی مع الله»
ای محرم بارگاه لاهوت وی در ملکوت حق شهنشاه
ای بر شده از حضیض ناسوت بر رفرف عزّ و شوکت و جاه
وانگه ز سرادقات عزّت بگذشتی و ماند امین در گاه
ای پایۀ قدر چاکرانت بالاتر از این بلند خرگاه
از شرم تو زرد چهرۀ مهر وز بیم تو دل دو نیم شد ماه
این بوی بهشت عنبر ینست یا ذکر جمیل تو درافواه؟
از نیل تو پای وهم لنگست وز ذیل تو دست فهم کوتاه
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند پنجم
ملک و ملکوت از تو پر نور ای در تو عیان تجلّی طور
با روی تو چیست بدر انور؟ با موی تو چیست لیل دیجور؟
روی تو ظهور غیب مکنون موی تو حجاب سرّ مستور
در خطّۀ ملک استقامت قدّ تو باعتدال مشهور
ای از تو بپا نظام عالم وی بی تو جهان هباء منثور
اول رقم تو لوح محفوظ رشح قلمت کتاب مسطور
خر گاه تو فوق سقف مرفوع درگاه تو رشک بیت معمور
مداحی من ترا چنانست کز چشمۀ خورثنا کند کور
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند ششم
ای گوهر قدس و فیض اقدس وی صبح ازل إذا تنفّس
ذات تو ز هر بدی منزّه زالایش نیستی مقدّس
خاک در تست عرصۀ خاک فرمان بر تست چرخ اطلس
دست من و دامن تو؟ هیهات عنقا نشود شکار کرکس
طبع من و وصف صورت تو؟ معنای دقیق و طفل نورس
مدح تو چنانکه لایق تست در عهدۀ خالق تو و بس
در نعت تو هر بلیغ ابکم در وصف تو هر فصیح اخرس
نعت من و شأن تو؟ تعالی وصف من و قدر تو؟ تقدّس
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند هفتم
ای نقطۀ ملتقای قوسین وی خارج از احاطۀ أین
ای واسطۀ وجوب و امکان وی مبدء و منتهای کونین
ای رابطۀ قدیم و حادث وی ذات تو جامع الکمالین
ای واحد بی نظیر و مانند کز بهر تو نیست ثانی اثنین
جز تو که نهاده پای رفعت بر عرش، فکان قاب قوسین؟
غیر از تو که فیض صحبت دوست دریافت و لاحجاب فی البین؟
دیدیّ و شهیدی آنچه را «لا اُذنٌ سمعت و لارأت عین»
با قدر تو وصف من بود نقص با شأن تو مدح من بود شین
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند هشتم
ای بدر تمام و نیّر تامّ با نور تو نیّرات اجرام
در جنب تو، مبدلات لاشیء با بود تو، کائنات أعدام
ای نقش نخست و حرف اول وی امّ کتاب و امّ اقلام
ای مرکز جملۀ دوائر آغاز ز تست و ز تو انجام
یکنفخۀ تست هر قدر فیض وز یک نظر تو هر چه انعام
عالم همه یک تجلّی تست از صبح ازل گرفته تا شام
ای محرم خاصّ محفل قدس وی بر همه خلق رحمت عام
مدح تو چنانکه درخور تست از ما طمعی بود بسی خام
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند نهم
ای آینۀ تجلی ذات مصباح وجود را تو مشکوة
ای ماه جمال نازنینت نور الأرضین و السماوات
چون شمس حقیقت تو سرزد اعیان وجود جمله ذرات
ذات تو حقیقة الحقائق نفس تو هویّة الهویّات
ای نسخۀ عالیات احرف وی دفتر محکمات آیات
ای پایۀ رتبۀ منیعت برتر ز مدارج خیالات
وی قامت معنی رفیعت بیرون ز ملا بس عبارات
در نعت تو از عزیز کونین این جمله بضاعتیست مزجاة
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند دهم
یا نیر کل مظلم داج یا هادی کل راشد ناج
دین تو چو شمع عالم افروز آئین تو چون سراج وهّاج
ای صدر سریر قاب قوسین وی بدر منیر اوج معراج
ای گشته جواهر حقائق در درج حقیقت تو ادراج
در حلقۀ بندگان کویت عقلست کمین غلام محتاج
در منطقۀ بروج قدرت بر جیست سماء ذات ابراج
بر فرق سپهر و فرقدانش خاک در تست درّة التاج
با قدر تو چیست هر دو گیتی؟ یک قطره کنار بحر موّاج!
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند یازدهم
ای عقل نخست و حقّ ثانی ذات تو حقیقة المثانی
مرآة وجود، چون توأش نیست یک صورت و یک جهان معانی
ای در تو جمال حقّ نمودار زیبندۀ تست «من رآنی»
ای طور تجلّی الهی صد همچو کلیم در تو فانی
گر کنه تو را کلیم جوید طور است و جواب لن ترانی
ای منشأ عالم عناصر وی مبدء فیض آسمانی
ای پادشه سریر سرمد وی خسرو ملک جاودانی
اوصاف تو در بیان نگنجد ور هر سر مو شود زبانی
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند دوازدهم
یا دافع جیشة الاباطیل یا دامغ صولة الاضالیل
قرآن تو برده حکم تورات فرقان تو کرده نسخ انجیل
بر خوان تو ریزه خوار میکال طفلی است بمکتب تو جبریل
سیمای تو داده داد تکبیر بالای تو کرده کار تهلیل
ای صورت تو برون ز تشبیه وی معنی تو برون ز تمثیل
ذات تو مثال ذات بیمثل اوصاف تو فوق حدّ تکمیل
مشکوة مقام جمع و اجمال مرآة مقام فرق و تفصیل
مدح تو و من؟ خیال باطل وصف تو و من؟ نتیجه تعطیل
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند سیزدهم
ای اصل اصیل و فرع ممدود وی جامع علم و دوحۀ جود
ای عین عیان و قلب عرفان وی گنج نهان و سر معبود
ای شمع جمال و نور مطلق وی شاهد بزم غیب مشهود
این نشئه نه جای جلوۀ تست میعاد، شهود و یوم موعود
فرش ره تست عرش اعظم عرش تو بود مقام محمود
یا شافی صدر کل مصدور من أعذب منهل و مورود
از چشمۀ فیض تست سیراب دردار وجود هر چه موجود
مدح تو نه حدّ ممکناتست بی حد نشود محاط محدود
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
بند چهاردهم
ای فیض مقدّس از شوائب وی نور مهذّب از غیاهب
ارواح ز فیض تو در أشباح ای مظهر واهب المواهب
آفاق به نور تو منوّر ایشمس مشارق و مغارب
ایجاد تو منتهی المقاصد إبداع تو غایة المطالب
جلّ الملک البدیع صنه ما اودع فیک من عجائب!
یا من بفنائه الرواحل حلّت و اُ نیخت الرکائب
خر گاه تو مطرح الامانی در گاه تو معقل الرغائب
با شأن تو چیست این مدایح؟ با قدر تو چیست این مناقب؟
فرموده بشأنت ایزد پاک
لولاک لما خلقت الافلاک
اشعاری از فؤاد کرمانی در ستایش رسول اکرم «صلی الله علیه وآله و سلم»
لَعَمات وجهۀ ذوالمنن نه مشعشع آمدی از قدم
طلعات هستی ما خلق نه ملمّع آمدی از عدم
نه شموس حکمت و معرفت ز بروج عِلم زدی عَلم
نه ز عرش و فرش نشان بدی نه ز لوح و کرسی و از قلم
زنهان اگر نشدی عیان جلوات ذات محمّدی
هله آن مشیّت ذات حق که جهان ظهور مشیّتش
صور عوالم کن فکان همه از بدایع حکمتش
ملکوت موت و حیات را متصرف آمده قدرتش
نرسد به دولت زندگی مگر آنکه مرد به دولتش
که به هستی آمده نیستی ز تجلّیات محمّدی
به جلال حقّ که نبرده پی احدی به حقّ جلال او
ملکوتیان جبروتیان شده محو و مات جمال او
چو ورای عقل بشر بود درجات عقل و کمال او
من بی زبان چه بیان کنم حسنات خلق و خصال او
خفق عظیم بیان کند خبر صفات محمّدی
هله آن کتاب حکیم حقّ که مدوّن آمدن من لدن
شده سیر ابحر سبعه را کلمات متقنه اش سفن
ز بیان او شده مرتفع درجات معرفت و مدن
صفحات هندسۀ جهان که منقّش است به کلک کن
بود این صنیعه مجملی ز مفصّلات محمّدی
چو حیات هر دو جهان بود جلوات پرتو ذات او
به جهان و هر چه نظر کنم نگرم به اسم و صفات او
بلی آنکه عاشق او شود به حیات اوست ممات او
بود این حیات و ممات ما چو دو جلوه از جلوات او
من و عشق موت که موت من بود از حیات محمّدی
چو کمال معجزه آن بود که ترا ز مرگ رها کند
ز خدات صرف بقا دهد ز خودیت محض فنا کند
جذبات حقّ دل بنده را زشؤون خلق جدا کند
چو ثبات معجز احمدی همه نفی خدا کند
عدم است معجز انبیا بر معجزات محمّدی
چو قلم به لوح کریم زد رقم از بیان ظهور او
کلمات ورد فرشته شد همه داستان ظهور او
بود این دفاتر انبیا همه در نشان ظهور او
پس از او به عترت او نگر تو در آسمان ظهور او
چه شموس لامعه هر یکی شده بیّنات محمّدی
لعَمات عرش از آن بود که فروغ برده ز طلعتش
درجات کرسی از آن بود که خضوع کرده به رفعتش
فلک و کواکب و اختران همه از ایادی قدرتش
شب و روز آیت مهر و مه چو برند سجده به تربتش
دو ملمّع اند به روز و شب ز ملمّعات محمّدی
چو مقام غیب پیمبران بود از شهود شهود او
احدی نیافت ز انبیاء درجات قرب و صعود او
ز وجود بهره نبرد کس مگر از مطالع جود او
ز تعیّنات جهانیان چو مقدّس است وجود او
بود این وجود جهانیان ز تعیّنات محمدی
چو به ذات مجتمع صمد همه اوست اوّل من سجد
ز فروغ سجده اصل او بود عبادت من عبد
متعالی آمده قلب او ز حدوث شرک و ز ما ولد
چو عیان در آینۀ دلش احدی نیامده جز احد
صلوات حق شده مشتمل همه بر صلوات محمّدی
ز وجود خلق او چو سبق گرفت به نور منیر حق
ز تقدّم آمده نور او به ظهور اوّل ما خلق
به طفیل او همه خلق شد ارضین و کرسی نه طبق
چو بود مقام وجود او به وجود اول من سبق
همه کاینات حیاتشان بود التفات محمّدی
ز محلّ فرق چو ما نشد به مقام جمع وصول او
که نبود غیر خدا کسی به خروج او به دخول او
بلی آنکه عارف حقّ شود چه صعود او چه نزول او
به شب عروج که وعده شد به لقای دوست قبول او
خبر خداست به ماخلق ز مشاهدات محمّدی
چو ظهور عقل و فؤاد ما ز فروغ آیت او بود
برکات و خیر وجود ما همه از عنایت او بود
صلوات ما به روان او ثمر هدایت او بود
نه همین شفیع گناه ما شرف حمایت او بود
که وجود ماست تفضّلی ز تفضّلات محمّدی
هله آن خدیو که از خدا به لعمرک است خطاب او
نرسد مشاعر خلق را که کنند وصف جناب او
که رسد به عالم وصف او که جلال اوست حجاب او
تو بجوی شرح کمال او ز کلام او به کتاب او
که مفصّل آمد مجملی ز مکاشفات محمّدی
چو لدی الجمال ظهور حقّ ظلمات خلق بود عدم
خبری نبوده حدوث را ز قدم به بارگه قدم
به خدا قسم که خدا قسم نخورد مگر به خدا قسم
رقم خدای چه والسما قسم خدای چه والقلم
قسم تجلّی خود بود به صفات و ذات محمّدی
متجلّی آمده چون خدا به صفات احمد و اسم او
ز تجلّیات ظهور حقّ احدی نبوده به قسم او
که رسد به گنج هویّتش که وجود اوست طلسم او
چو بود حقیقت انبیا همه از فواضل جسم او
حکما چگونه برند ره به مجرّدات محمّدی
یم حکمتی ست کتاب او چه بواطنش چه ظواهرش
تو نکرده غوص به قعر یم چه بری ز درّ و جواهرش
در این محیط کسی برد که غریق اوست مشاعرش
تو بجو لئالی معرفت ز بطون سرّ و ضمائرش
که بود کنوز رموز حقّ همه در نکات محمّدی
تو اگر ز امّت احمدی ملکات صدق و صفا بجو
درکات خشم و غضب بنه درجات سلم و رضا بجو
گرت آرزوی بقا بود ز طریق فقر و فنا بجو
ره رستگاری و عافیت به سراج علم و تقی بجو
که به نور علم بپا بود علم نجات محمّدی
بجهان کُمیْت[1] خود از جهان که جهان کمیتۀ[2] غم بود
طربش تعب نعمش نقم زر و درهمش همه هم بود
ز حدود شرع برون مرو اگرت بهشت ارم بود
قدم ثبات بجو که دین همه در ثبات قدم بود
ز نزول آیۀ فاستقم[3] بنگر ثبات محمّدی
بگشای بینش معرفت نه مکان ببین و نه لامکان
همه جا ظهور خدا نگر نه زمان بجوی نه لازمان
که نبود و نیست بجز یکی همه در ظواهر و در نهان
بخود آی و با دل خود بگو که ز کیست بینش و عقل و جان
به خدا ز چشم خدا نگر به توجّهات محمّدی
ز حجاب ظلمت حس درآ لمعات وجه خدا نگر
بگشای دیده چو مشتری مه آفتاب لقا نگر
چو فنا فناست مجو تو بقا بجوی و بقا نگر
ملکوت غیب و شهاده را همه در ظهور و خفا نگر
که مشعشع آمده هر یکی ز تشعشعات محمّدی
چو سرشت آدم پاک دم ز خداست قابل تربیت
که رسد ز مایۀ بندگی به علو پایۀ سلطنت
همه کس نیافت به سعی خود ره این شرافت و منزلت
چه سعادت این کف خاک را که رسد به جنّت معرفت
در این بهشت گشوده شد ز مجاهدات محمّدی
که ز دست نفس گمان برد که بدست خویش امان برد
به یقین امان نبرد کسی مگر این امان به گمان برد
دهد آنکه دست بدست او تو گمان مدار که جان برد
که زدست نفس بدست خود گه پنجه پنجه توان برد
شکنند ساعد او مگر به مساعدات محمّدی
ز ازل به آب محبّتش چو مخمر آمده ذات ها
تو بگو فؤاد مدیح او که دهد جلای صفات ما
چه غم از هلاک بدن ترا که بروج است نجات ما
چو درین قوالب عنصری به حیات اوست حیات ما
نبود چگونه ممات ما به تبع ممات محمّدی
[1] - اسب سرخ مو. و جهان فعل امر است و شاعر در آوردن جناسهای مختلف نهایت استادی را به کار برده است.
[2] - این لغت فرنگی است Comite به معنی انجمن، جرگه
[3]- مراد آیۀ شریفۀ
«فاسْتقِمْ کما اُمرت و مَن تابَ مَعَکَ و لا تطْغوا...»آیۀ 112 سورۀ هود /
11 است و نیز آیۀ «فَلذلک فَادع وَ اسْتقمْ کَمااُمرتْ» آیۀ 15 سورۀ شوری
42.