در معنی زهد

درویشی نزد پادشاهی رفت. پادشاه به او گفت که: ای زاهد. گفت: زاهد تویی گفت: من چون زاهد باشم که همۀ دنیا از آن من است. گفت: نی، عکس می بینی، دنیا و آخرت و ملکت جمله از آن من است و عالم را من گرفته ام، تویی که به لقمه ای و خرقه ای قانع شده ای. شرح (استاد قمشه ای) - درویشی به نزد پادشاهی رفت ...: این درویش بنابر روایات، فضیل بن عیاض است که از بزرگان صوفیه بود و به زهد و تقوا شهرت داشت. وی در عهد هارون الرشید می زیست. و هنگامی که او را به عنوان زاهدترین خلق نزد خلیفه معرفی کردند، خلیفه پرسید: آیا از خود زاهدتر می شناسی؟ گفت: آری خلیفه از من زاهدتر است. خلیفه گفت: این چگونه باشد؟ گفت: زیرا که من از دنیا زهد ورزیده ام و تو از آخرت، در حالی که دنیا فانی و آخرت باقی است. معروف است که هارون از این اشارت به هم آمد و بگریست – هرچند که ظاهرا بیش از این تأثیری در وی نکرد. این حکایت را، با کمی اختلاف، سنائی در حدیقة الحقیقة و عطار در تذکرة اولیاء، و حمدالله مستوفی و دیگران در آثار خود نقل کرده اند. در یکی از تقسیمات هفت شهر عشق (توبه، ورع، زهد، فقر، صبر، توکل و رضا) زهد را در منزل سوم قرار داده اند، و آن نه دست کشیدن از لذات دنیوی برای وصول به مشابه این لذات در جهان دیگر است، بلکه زهد و پارسایی نزد عارفان دست افشاندن از غیر دوست و سبکبار شدن برای سفر به سوی اوست: تازیان را غم احوال گرانباران نیست؛       پارسایان، مددی! تا خوش و آسان بروم. (حافظ)