این که مى‏ گویند: در دین اجبارى نیست یعنى چه؟

اگر کسى نقاشى کشیده باشد و به نظر شما نقاشى او زیبا نباشد آیا میتواند شما را مجبور کند که نقاشى او را زیبا ببینید؟ ممکن است او شما را مجبور کند، تا بگویید آن اثر زیباست، ولى نظر قلبى و واقعى شما با زور و اجبار عوض نمى‏شود. چنانچه که اگرکسى را دوست نداشته باشید آیا مى‏تواند شما را آنقدر بزند تا او را واقعا دوست داشته باشید؟ جواب روشن است. چیز هایى که به نظر و عقیده افراد بستگى دارد مانند زیبایى، زشتى، دوستى، دشمنى و... از چیز هایى است که با زور نمى ‏توان آن را به کسى تحمیل کرد. دین و خداشناسى نیز همین طور است. اگر کسى وجود داشتن خداوند برایش ثابت نشده نمى ‏توان به او آنقدر کتک زد، تا برایش ثابت شود و یقین کند که خداوند وجود دارد. چنانچه اگر کسى فکر کند در روى زمین سه خدا وجود دارد نمى ‏توان با زور به او ثابت کرد که خدا یگانه است، بلکه باید به دلیل‏هاى عقلى، نظر او را اصلاح کرد. این که مى ‏گویند در دین اجبارى نیست، ترجمه آیه: لا اکراه فى الدین... است و معناى آن این است که دین از امور اعتقادى بوده و باید با دلیل و عقل ثابت شود.(1) براى آگاهى بیشتر، مطالعه کتاب آزادى از دیدگاه علامه طباطبایى، نوشته علیرضا خراباتى منش، مناسب است.

(1)المیزان، ج 2 ت، ص 346-347